Çocuklarda Boşanma Etkisi

Ana sayfa » Blog » Çocuklarda Boşanma Etkisi

Boşanmanın Çocuklar Üzerindeki Etkisi

Hukuksal bir kavram olarak ele alındığında boşanma , basit anlamda evlilik sözleşmesinin sona ermesidir. Ancak ruhsal açıdan değerlendirildiğinde aile birliğinin bozulması , ailenin bölünmesine ya da bütünüyle dağılmasına yol açan ve bütün aile üyelerini hatta yakın çevredeki kişileri dahi sarsabilen karmaşık olgudur.

Üzerinde durulması gereken en önemli noktalardan en önde geleni boşanmanın kesinlikle anlık bir durum olmadığı belli bir sürecin son noktası olduğudur.

Çocuklar ,bir boşanma durumunda en çok etkilenen aile üyeleridir. Annesiyle babasının birbirleriyle hırlaştıklarını, birbirlerine soğuk davrandıklarını duyar, sevgi eksikliğini hisseder. Bazıanne-babalar dürüstçe sırlarını çocuklarına belli etmemeye çalışırlarsa da çocuk bu havayı sezer. Anne babadan duyduklarından çok gördüklerini,hissettiklerini yargılar.

Mutsuz Bir Ev Ortamı

Birbirini sevmeyen bir karı kocanın hayatı mutsuz bir ev demektir , mutsuz bir havada da çocuğun ruhsal ölümü anlamına gelir.Çocuk gittikçe hırçınlaşır ve agresifleşir. Sinirli çocuk sevgi isteyen çocuktur ve evinde sevgi yoktur.

Mutsuz bir evliliği olan bir annenin küçük oğlunun , ona nefret belirten sözlerle tepki verdiğini görürüz. Çocuk annesine sadistçe bir davranışla işkence etmekdir. Çocuk annesini ısırır,vurur,tırmalar.Bu kadar aşırı olmayan örneklerde de ,çocuk sürekli annesinin dikkatini üzerinde toplamak isteyerek ona işkence eder. Mutsuz anne hep aşırı sevgi gösterecektir. Sevgi konusunda evliliğin kapıları kapandığından , anne bütün sevgisini çocuğuna yöneltecektir. Bir çocuğun hayatındaki temel öge sevgidir ama mutsuz anne ve baba sevgiyi yetkin bir biçimde veremez. Böyleleri ya çok az ya da gereğinden çok sevgi gösterirler. Hangisinin daha büyük bir kötülük yaptığını söylemek güçtür.

Sevgi Açlığı

Sevgi açlığı içindeki çocuk,eleştiren,her şeye karşıt davranan, nefret eden bir kişi olur . Boğazına kadar sevgiye gömülmüş çocuk ise şımarıktır , annesinin sevgilisi olduğundan durmadan her yerde anne güvenliğini arar.

Sinirli çocuğa bir şans tanımak isteniyorsa evin havası değişmelidir. Gerekirse anne ve babalar etkilerinin çocuklar için kötü olduğunu fark edecek yürekliliği göstermelidirler.

Çocuklar yetişkinler gibi boşanma sonrası toparlanma sürecinde kimi aşamalardan geçerler. Duydukları acı bedensel enerjiyi oldukça azaltır bu yüzden çocuklar uyuşuk davranır , okula gitmeye , ev ödevlerini yapmaya veya arkadaşlarıyla oynamaya heves etmezler.

Bu tür davranışlar devam eder veya çocuğunuz aşamalardan birine takılıp kalırsa , bir danışman veya boşanmış ailelerin çocukları üzerinde uzmanlaşmış bir terapistle konuşabilirsiniz.

İletişimi açık tutmak

İletişimi açık tutmak, anne babaların çocukların hangi aşamada olduğunu anlamalarını ve neye ihtiyaçları olduğunu kavramalarını sağlar. Acılarını ne şekilde yaşayıp ne şekilde yaşamamaları gerektiğini söylemek yarardan çok zarar verebilir. Acının nasıl yaşandığı oldukça kişisel bir konudur ve her yetişkin gibi her çocuğun da acı çekmek konusunda kendine has bir tarzı vardır.

Bazıları ağlar bazıları ise hiç gözyaşı dökmez. Bazıları konuşmak ister bazıları ise yalnız bırakılmayı tercih eder. Yalnız kalmak istediklerini söylediklerinde , yanlarında olduğunuzu göstermek için sorular sormaktan kaçınıp sadece çocuğunuzu dinlediğinizi gösterin. Örneğin ; ‘ Gördüğüm kadarıyla odanda çok vakit geçiriyorsun. Ailemizde yaşanan değişimler senin için de zor olmalı ‘denilebilir .

Çocuklarınız duydukları acının üstesinden gelmeye çalışırken onları dinleyin ve hep yakın olmaya özen gösterin. Böylelikle acı ile nasıl baş ettiklerini daha iyi anlayabilir ve onlarla ilişkinizi geliştirebilirsiniz. Acı ile nasıl baş etmeye çalıştıklarını gözlemek , çocuklarının geri kalan döneminde ve buluğ çağında yaşayacakları süreçlerdeki duygusal durumlarına daha iyi uyum sağlayabilmenize yardımcı olur.

Şok

Anne ve babam boşanacaklarından ilk söz ettiğinde hissettiklerim tuhaftı. Üzüntülü değildim , sanki hiçbir şey hissetmiyordum.( Mert , 13 yaşında ) ilk aşama yoktur. Boşanıyor olduğunuzu ilk söylediğinizde çocuklarınız sersemleyebilir. Gözleri donuklaşabilir. Hiçbir şey olmamışçasına sakin görünebilirler.

Bu boşanmanın onları etkilemediği anlamına gelmez. Şok , çok güçlü , sersemletici olaylarla baş etmek için kullandığımız bir savunma sistemidir , duygularımız , onlarla yüzleşebilecek hale gelinceye dek uyuşturulur.

Bu aşamada sabırlı davranmalısınız. Boşanmadan söz ederek çocuklarınıza yardımcı olmaya çalışın . ‘ Annenle boşanıyor olduğumuz için kızgın mısın ? ’ türünden evet veya hayırla cevaplandırılabilecek sorular yerine ‘ Merak ediyorum , neler hissediyorsun ? veya ‘… konusunda kızgın mısın merak ediyorum’ türünden açık sorular sorun.

Boşanma ve sonrasında olacaklarla ilgili soruları olup olmadığını öğrenin. Ancak çok fazla soru ile boğmayın. Özellikle ergenlik çağında olanlar çok soru sorulduğunda kendilerini sorgulanıyormuş gibi hissederler. Soru sorduğunuzda , bir başka soru sormadan veya yorumda bulunmadan , cevaplamaları için sabırla bekleyin. Bazen ebeveynler sessizlikten huzursuzluk duyarlar ancak duygularını tanımlamak ve nasıl dile getireceklerini bulmak için çocukların sessizliğe ihtiyaçları vardır.

Yadsıma

Annem evden ayrıldığında , bunun sadece kavgalarından biri olduğunu ve kısa sürede geri döneceğini düşündüm. ( Melis , 11 yaşında ) Birçok uzman şok ve yadsıma dönemlerini birleştirir. Bu aşamada , çocuklar duygularını maskeleyebilir ve / veya boşanma söz konusu değilmiş gibi davranabilirler. Bu konuda konuşmayı reddedebilir ve hiçbir soruları olmadığını söyleyebilirler. Bazı çocuklar ebeveynlerinin boşanacaklarını arkadaşlarına söylemezler ve evde olmayan ebeveynin yokluğuyla ilgili bahaneler uydururlar.

Kimisi ise , ebeveynleri boşanma konusu açınca odayı terk eder. Küçük çocuklar kulaklarını tıkayıp , mırıldanmaya ve ‘ Sizi duyamıyorum!’ demeye başlayabilir. Sizden sadece birbirine bağlı , mutlu ailelere dair masallar okumanızı isteyebilirler. Bütün aile üyelerinin mutlu bir biçimde bir arada yaşadığına dair resimler çizebilir , Barbie ve Ken ’i aynı yatağa yatırabilirler.

Bu oyunu oynamak normaldir ve çocuklarınızın duygularıyla baş etmesinde yardımcı olabilir. Onlara Barbie ve Ken ’i artık birlikte uyumadığını söylemeniz gerekmez. Birçok çocuk zamanla , boşanma gerçeğini kabullenmeye başlar. Yadsımanın doğal bir aşama olduğunu ve gerginlikten kısa süreli olarak kurtulmayı sağladığını unutmayın. Yadsıma , boşanma gerçeğini , kayıplarıyla baş edebilecek duruma gelinceye dek reddetmedir.

Yeni Davranışlar

Çocuklar , ebeveynlerinin yeniden bir arada olmasını sağlamak için hikayeler uydurabilirler .Diğer ebeveyn eve gelsin diye hasta olduklarını söyleyebilirler. Babalarından annelerini dışarıda yemeğe götürmelerini isteyebilirler , annesinin onu ne çok özlediğini söyleyebilir,annelerinin cep telefonundan babalarına sevgi mesajları çekebilirler.. ‘ Babam bunalımda , sürekli ağlıyor. Yaptıkları için üzgün olduğunu biliyorum.

Ona bir şans daha verirsen , eve gelecektir.’ ( Eren , 14 yaşında .) Kendileri kötü olduğu için ebeveynlerinden birinin evden ayrıldığını düşünen çocuklarsa , ev içinde işlere yardımcı olmaya çalışır ve iyi davranırlar ki anne veya babaları geri dönsün. Çocukların anne babalarının yeniden bir araya geldiğine dair yeniden birleşme fantezileri kurmaları doğaldır. Ailece iyi vakit geçirdiğiniz günleri düşünerek zaman geçirebilirler. Öğretmeni çocuğunuzun kötü zamanlarına dair gündüz düşlerine dalıyor olabilir. Bu durum çocuğunuzun başına gelirse , durumun onun için ne denli zor olduğunu bildiğinizi söyleyin ve rahatsız olduğu şeyleri dile getirmesi için teşvik edin

Gerçekle Yüzleşme

Yadsıma boşanmanın ilk aşamasında yararlı olsa da boşanma gerçeği ile yüzleşmeyi sağlayacak bir yol değildir. Bazı çocuklar , boşanmadan sonraki beş on yıl içinde bile bu gerçeği kabullenmekten kaçınırlar. Uzun vadede yadsıma , çocuğunuzun yaşamın diğer zorluklarıyla baş etmede de zorlanmasına yol açabilir. Çocuklarınız sizi ısrarla iyi olduklarına inandırmaya çalışıyorlarsa , boşanmayla ilgili duygularını ifade etmelerinin sizi üzeceği kaygısını taşıyor olabilirler.

Öfke

Eski eşim evden ayrıldıktan sonra10 yaşındaki kızım Sude bana çok kaba davranmaya başlamıştı. Babasını evden kovduğumu söyleyerek beni suçluyordu. Benden nefret ettiğini , küçük kardeşine ise , yaramaz bir çocuk olmasaydı babalarının gitmeyeceğini söylüyordu.’’ ( Sevgi D. 42 , iki çocuk annesi.)

İlk şok ve yadsıma süreci kaybolmaya başlayıp gerçek kendini hissettirince , çocuklarınız öfke duymaya başlayabilir. Hayatın adil olmadığını düşünebilirler. Yaşamları ciddi biçimde değişmiştir ve bundan hiç de hoşnut değillerdir.

Ölüm , kaza veya doğal afetlerin tersine boşanma , ebeveynlerden birinin veya her ikisinin seçimiyle olur. Çocuklar ebeveynlerden birinin veya her ikisinin birden bu kararı aldığını bilir. Koruyucu olmalarını beklediği ebeveynleri , yaşamlarını alt üst ettiği için öfke duyarlar. Anne veya babalarını ahlaksız , bencil , ihmalkar veya aileyi bir arada tutmada beceriksiz görebilirler. Anne babalarını sevdikleri ve ihtiyaç duydukları için , öfkelerinden dolayı suçluluk hissederler ve ifade etmekte zorlanırlar.

Tepkiler

Çocuklar öfkelerini açık veya dolaylı bir biçimde ifade ederler. Çığlık atabilir , bir şeyler fırlatabilir , arkadaşlarına veya aile üyelerine vurabilirler. Hırsızlık , yalan söylemek , onlardan istediğiniz bir şeyi yapmamak veya kaçıp gitmek gibi tehlikeli olabilecek davranışlara da yönelebilirler.Notları düşebilir veya okulu ekebilirler.

Gündelik işlerini yapmayabilirler veya anne babalarının sevdiği arkadaşlarıyla görüşmemeye başlayabilirler. Uygunsuz gruplarla gezmek veya saçlarını kazıtmak , çocuğunuzun öfkesini , basitçe bireyselliklerini ifade etme yolu olabilir. Dövme yaptırmayı veya burunlarını deldirmeyi , boşanmanın etkisiyle istediklerini düşünmeyin. Çocuklarınızın kişiliğindeki ani değişimleri izleyin ve boşanma konusunu konuşmaya devam edin.

Üzüntü veya Depresyon

İlk şok ve yadsıma süreci geçtikten sonra ağlamalar başlar. Öfke devam edebilir veya yerini derin bir keder duygusu alabilir. Sadece ebeveynlerinden birini değil , bir yaşam tarzını da kaybetmiştir. Çaresizlik ve ümitsizlik duyabilir ve ‘ Hayatın ne anlamı var? ’ diye sorabilir. Evde olmayan ebeveyni düşünüp durabilir. Ona ait giysileri veya takıları kullanmak isteyebilir. Bazıları onun gibi davranmaya yönelir ve onun kullandığı kimi ifadeleri sık sık tekrarlar. Kimi zaman , artık evde olmayan ebeveyn gibi davranmak , kayıplarıyla başa çıkmasında yardımcı olur.

Aynı sorunları tekrar tekrar sorabilir. Sorularını cevapladığınızı duymak ona iyi gelir. Bu yüzden sorularına sabır ve anlayışla yaklaşın ve duygularını tanımlayıp ifade etmeine yardımcı olmak için dikkatle dinleyin.

İyileşme

‘ Anne ve babam artık birbirlerini sevmiyorlar ama beni seviyorlar.’( Doğa , 6 yaşında.) iyileşme , çocukların normal faaliyete dönmesi ve boşanma konusunu daha rahat konuşabilmesiyle başlar.iyileşme en az iki üç yıl alır. Çocukların değişikliğe uğrayan aileleri ile tatile çıkmaya , doğum günleri yapmaya ve diğer yenilenen aile geleneklerine deneyimlemeye ihtiyaç vardır. İyileşme süreci , boşanan ebeveynleri arasındaki ilişkiden etkilenir. Ebeveynler , aralarındaki çatışmayı azaltarak , iş birliği yaparak ve çocuklarıyla olumlu , destekleyici ilişkiler kurarak iyileşme sürecini kolaylaştırabilirler.

Büyük çocuklar ve yetişkinliğe adımını atmış olanlar için iyileşme , sevildiklerini ve sevme kapasitesine sahip olduklarını kabul etmekle başlar. Kendi evliliklerinin de boşanma ile sonuçlanabileceğini bilseler de , sadakat ve güvene dayalı ilişkiler geliştirmeye açık olabilirler. İyileşme , evliliğe ve sadakate inanmaktır. Ebeveynlerin yaptıkları hataları yapmayacaklarından emin olmaktır. Sevdikleri insanlarla iletişim kurup , sağlıklı ilişkiler geliştirebileceklerini bilmektir.